Người xưa nhắc 5 điều cấm kỵ trong dịp Tết Trung Thu cực chuẩn, ai không biết rất thiệt thòi!

Tết Trung thu ở Việt Nam có nhiều điểm tương đồng với Trung Quốc. Từ việc "cúng trăng" vào thời nhà Chu, đến tục "ngắm trăng" thịnh hành vào thời nhà Đường, rồi "bánh Trung thu" bắt đầu phổ biến vào đời Tống, và những chiếc "đèn lồng" rực rỡ khắp đường phố vào đời Minh, Thanh.

Dù trải qua bao thăng trầm, những phong tục này vẫn giữ trọn vẹn nét đẹp văn hóa, thể hiện sự kính trọng của con người đối với thiên nhiên và trân quý tình thân gia đình.

 

Năm 2025, Rằm tháng 8 âm lịch (ngày 6 tháng 10 dương lịch) đừng quên 5 cấm kỵ trong dịp Tết Trung Thu 2025 mà ông cha ta đã truyền lại.

 

Tục ngữ xưa có câu “nam không bái nguyệt, nữ không tế táo” (nghĩa là đàn ông không cúng Trăng, phụ nữ không cúng bếp).

Quan niệm này bắt nguồn từ thời phong kiến. Người xưa tin rằng Mặt trăng thuộc âm, là nơi ở của “Thái Âm Tinh Quân”, trong khi đàn ông thuộc dương. Nếu đàn ông cúng Trăng Rằm sẽ làm đảo lộn âm dương, mang lại những điều không may.

 

Đằng sau điều kiêng kỵ này là triết lý "Thiên nhân hợp nhất" (trời và người là một). Đàn ông là trụ cột, làm việc ngoài đồng, cần tương ứng với khí dương của mặt trời, còn phụ nữ là người lo nội trợ, phù hợp với sự dịu dàng của Mặt trăng.

 

Thú vị hơn, tục lệ này từng bị phá vỡ vào đời Đường. Theo sách "Khai Nguyên Thiên Bảo Dật Sự", Đường Huyền Tông đã xây một "đài cúng trăng" và cùng Dương Quý Phi làm lễ. Tuy nhiên, hành động này được xem là "đặc lệ của vua chúa", còn dân gian vẫn tuân thủ nghiêm ngặt.

 

Ngày nay, đàn ông không còn kiêng kỵ việc cúng Rằm, nhưng người lớn tuổi vẫn thường nhắc nhở: “Đừng dùng tay chỉ thẳng lên Mặt trăng”.

Tương truyền, trên cung trăng có Hằng Nga và thỏ ngọc, việc chỉ tay lên Mặt trăng vào Rằm tháng 8 bị coi là bất kính với thần linh. Điều này vẫn còn được truyền lại ở một số vùng của Việt Nam.

 

Bánh Trung thu không chỉ là món ăn đơn thuần, mà còn là biểu tượng của sự đoàn viên, viên mãn.

Điều này được thể hiện qua hình dạng tròn trịa, giống vầng Trăng tròn. Người xưa tin rằng: bánh cúng Trăng phải tròn như vầng Trăng rằm, khi chia bánh phải cắt thành miếng như cánh sen nở ra, với ý nghĩa “hoa nở phú quý, cả nhà đoàn viên”.

 

Có một phong tục thú vị khác ở thời xa xưa, đó là "con gái mới cưới phải về nhà chồng ăn Tết Trung thu đầu tiên".

Ở một số vùng, nếu con dâu về nhà ngoại sẽ bị coi là "ăn sai bánh". Điều này thể hiện quan niệm "con gái xuất giá đã là người nhà người ta" và là cách duy trì trật tự gia đình thời xưa.

 

Hiện nay, khi gia đình chỉ có một con, nhiều cặp vợ chồng trẻ chọn cách "năm nay ăn tết Trung Thu nhà chồng, năm sau ăn tết Trung Thu nhà ngoại". Tuy nhiên, quan niệm "bánh phải tròn" vẫn là biểu tượng sâu sắc về sự đoàn tụ.

 

Trung thu là ngày của “người tròn, Trăng tròn”. Ông bà ta kiêng kỵ nhất là “cãi nhau, xích mích”.

Trung thu kiêng cãi vã, tục lệ này liên quan đến truyền thuyết rằng “thần Mặt trăng quản lý sự hòa thuận của con người”.

 

Ở một số nơi, cả gia đình sẽ quây quần bên mâm cỗ Trung Thu. Người lớn kể chuyện Hằng Nga bay lên cung Trăng, chú Cuội ngồi gốc đa, còn trẻ con thì rước đèn lồng, phá cỗ. Trong không khí ấm cúng đó, không thể có bất kỳ cuộc cãi vã nào.

 

Năm 2025, Tết Trung thu nhiều người sẽ chọn đi du lịch. Nhưng người xưa khuyên rằng: "Buổi tối nên tránh đến gần sông, hồ, biển".

Điều này liên quan đến lực hấp dẫn của Mặt trăng, gây ra thủy triều. Rằm tháng 8 là lúc thủy triều lớn nhất, người xưa cho rằng "nước thuộc âm, Mặt trăng thuộc âm, âm chồng âm dễ chiêu tà khí".

Mặc dù có phần mê tín, nhưng xét về góc độ an toàn, sóng gió buổi tối thường xuyên đánh mạnh hơn, nên việc tránh đến gần sông, biển là cần thiết.

 

Khi đi thăm hỏi người thân, bạn bè vào dịp Trung thu, quà biếu nên chọn số chẵn, “có đôi có cặp”.

Điều này bắt nguồn từ quan niệm "làm điều gì cũng nên có đôi có cặp". Tại một số địa phương, người ta còn đặt hai quả lựu vào hộp quà, vì lựu có nhiều hạt, tượng trưng cho "đa phúc, đa thọ".

Ở miền Nam Việt Nam, người ta thường biếu “bánh pía” và “trà” với ý nghĩa "bình an, phú quý".

 

Phụ nữ sẩy thai hoặc người thể trạng yếu không nên ngắm Trăng rằm. Điều kiêng kỵ này tuy có vẻ mê tín, nhưng lại mang ý nghĩa Đông y sâu sắc.

Y học cổ truyền cho rằng khi Trăng tròn là lúc lực thủy triều mạnh nhất, khí huyết trong cơ thể con người cũng dao động.

Người có thể trạng yếu dễ bị khí âm xâm nhập. Mặc dù không có cơ sở khoa học, nhưng điều này nhắc nhở chúng ta: vui chơi lễ hội nhưng đừng quên chăm sóc bản thân.

 

Ngày nay, nhiều điều kiêng kỵ trong ngày Tết Trung thu đã dần mai một, nhưng những giá trị văn hóa vẫn vẹn nguyên.

Khi cắn một miếng bánh, chúng ta không chỉ thưởng thức hương vị ngọt ngào, mà còn kế thừa niềm tin vào sự đoàn viên. Khi cùng gia đình ngắm trăng, chúng ta không chỉ tận hưởng niềm vui sum họp, mà còn thực hành giá trị hòa thuận.

 

Những quy tắc của ông cha không phải là sự ràng buộc, mà là lời nhắc nhở nhẹ nhàng: Trong cuộc sống hối hả, đừng quên dừng lại, ngắm vầng Trăng sáng và ôm những người thân yêu.

 

Bạn nghĩ sao về những cấm kỵ trong dịp Tết Trung Thu ở trên trong thời hiện đại?